چرایی کاهش اعتماد به رسانه ها

به گزارش ویدانیوز، مدیرکل تشریفات دفتر رئیس جمهوربر اساس نتایج چندین نظرسنجی معتبر، اعتماد مردم آمریکا به رسانه‌ها در خصوص ارائه گزارش‌های خبری «کامل، دقیق و منصفانه» به پایین‌ترین میزان خود طی دهه‌های اخیر رسیده است.

در سال 2022 به‌طور تقریبی یک‌سوم از افراد بزرگسال در آمریکا اظهار داشتند اخبار منتشره از سوی رسانه‌ها غیرقابل‌اعتماد یا جانب‌دارانه است و تنها %26 درصد از پرسش‌شوندگان گفته‌اند که بیشتر اوقات به اکثر اخبار اعتماد دارند. در سال‌های 1972 تا 1975 و مقارن با انتشار گزارش روزنامه واشنگتن‌پست از رسوایی واترگیت در دوران ریاست جمهوری نیکسون میزان اعتماد مردم به اخبار رسانه‌ها به بالاترین میزان خود یعنی %72 رسید. مقایسه این  آمار با سال 2022 از سقوط شدید اعتماد افکار عمومی ایالات‌متحده به رسانه‌های خبری حکایت می‌کند.

از نتایج چنین نظرسنجی‌هایی می‌توان دریافت ‌که مخاطبان شبکه‌ای در یک فضای محدود خبری در حال حرکت تدریجی و پیوسته‌اند؛ مستغرق در اطلاعات نادرست عمدی[1] و در نهایت بدبین به همه گونه اطلاعات هنگامی‌که نتوانند به اطلاعات و اخبار درست و واقعی دست‌یابند و به‌تبع بر روی آن‌ها اجماع کنند به‌طورقطع نمی‌توانند درباره مسائل اساسی و مهم زندگی خود گفت‌وشنودی سازنده دراندازند. لازم به تصریح است که ادامه حیات حکمرانی مردم‌سالارانه نیازمند پذیرش مجموعه‌ای از حقایق مشترک توسط افکار عمومی است.

البته پایبندی به اصل شفافیت در حوزه اطلاعات و اخبار مسئولیت و مأموریت رسانه‌های خبری است که بدین واسطه نشان می‌دهند چرا مخاطبان شبکه‌ای می‌توانند و باید به آن‌ها اعتماد کنند؛ لیک مخاطبان شبکه‌ای نیز در مقام مصرف‌کنندگان اطلاعات و اخبار باید کنشگرانه عمل کرده نسبت به افزایش توانمندی خود در حوزه سواد خبری حساس‌تر و کوشاتر از پیش عمل کنند. امروزه همه از خرد و کلان باید بدانند:

– آیا خبرنگار برای یافتن اصل واقعیت، نهایت تلاش خود را کرده است؟
– منابعی که خبرنگار در خبر یا گزارش خود نامبرده، از اعتبار کافی برخوردارند؟

به‌طورمعمول حاکمیت‌ها زمانی که نمی‌خواهند برای موضوع اطلاعات نادرست و اخبار جعلی[3] چاره‌اندیشی کنند، یا انگشت اتهام را به‌سوی رسانه‌های مستقل گرفته با داغ و درفش ممنوعیت و محدودیت‌های حداکثری خبری اعمال کرده، از گردش آزاد اطلاعات و اخبار جلوگیری می‌کنند یا در خوش‌بینانه‌ترین حالت، مخاطب شبکه‌ای را به حال خود وا‌می‌نهند تا به هر شکل و سیاق با اطلاعات نادرست و اخبار جعلی مواجه شود.

در چنین هنگامه‌ای فرد نباید مسئولیت‌های فردی و اجتماعی خود را در این رابطه نادیده بگیرد. توانایی یافتن واقعیت و تفکیک آن از جعلیات است که از افراد عادی، شهروند قرن بیست و یکمی می‌سازد. کاربری که تحقیق و پرس‌وجو می‌کند فردی است که هم از جایگاه مصرف‌کننده، هم تولیدکننده و هم منتشرکننده، آگاهانه با اطلاعات و اخبار مواجه می‌شود.

سوگمندانه امروزه کاربران به سبب زمان زیاد حضور در فضای سایبری و دسترسی آسان به اطلاعات و اخبار بی‌شمار، احساس دانا و متفاوت بودن می‌کنند. این احساس کاذب آن‌ها را نسبت به‌درستی اخبار و اطلاعات بی‌تفاوت و در مارپیچ بازنشر گرفتار کرده است.

ازآنجاکه در عصر پسادیجیتال تک‌تک مخاطبان شبکه‌ای، ناشر (به معنی آن‌که هرکس می‌تواند مطلبی را تولید و منتشر کند) محسوب می‌شوند باید مسئولیت صحت اطلاعات و اخباری را که تولید یا بازنشر می‌کنند بر عهده بگیرند و شکاف اعتبار به وجود آمده را کمتر کنند.

در همین رابطه کارشناسان و صاحب‌نظران در هفته ملی سواد خبری آمریکا که از 23 تا 27 ژانویه 2023 برگزار می‌شود، بر روشن شدن ابعاد گوناگون مشکل بی‌اعتمادی عمومی به رسانه‌های خبری متمرکزشده‌اند؛ رسانه‌ها در کجاها مرتکب اشتباه شده‌اند، چرخش‌های سیاسی و اطلاعات نادرست عمدی در این رابطه چه میزان از تقصیرها را بر عهده داشته ‌و مخاطبان شبکه‌ای در مقام مصرف‌کننده اخبار چه وظایفی بر دوش دارند.